|
Cantata BWV 212
Mer hahn en neue Oberkeet
Polskie tłumaczenie [Polish Translation]
Kantata BWV 212 - U nas podkomorzy nowy |
|
Okazja: kantata chłopska |
|
Oryginalny tekst niemiecki [Original German Text] |
Polskie tłumaczenie [Polish Translation] |
|
1. Ouverture |
1. Uwertura |
|
Violino, Viola, Continuo |
| |
|
|
2. Aria (Duetto) S B |
2. Aria - Duet [Sopran, Bas] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Mer hahn en neue Oberkeet
An unsern Kammerherrn.
Ha gibt uns Bier, das steigt ins Heet,
Das ist der klare Kern.
Der Pfarr' mag immer buese tun;
Ihr Speelleut, halt euch flink!
Der Kittel wackelt Mieken schun,
Das klene luse Ding. |
U nas podkomorzy nowy
Jegomość, urzędnik pan.
Piwo, które nam dawa uderza do głowy,
prowda to przecie oczywista.
Pan pastor gniewliwy nam;
wy tam, muzykanci, gotujcież sie!
Spódnica Maryśki1 śwista,
miło patrzeć na tę przyjemnostkę. |
| |
|
|
3. Recitativo B S |
3. Recytatyw [Bas, Sopran] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
BAUER:
Nu, Mieke, gib dein Guschel immer her;
MIEKE:
Wenn's das alleine waer.
Ich kenn dich schon, du Baerenhaeuter,
Du willst hernach nur immer weiter.
Der neue Herr hat ein sehr scharf Gesicht.
BAUER:
Ach! unser Herr schilt nicht;
Er weiss so gut als wir, und auch wohl besser,
Wie schoen ein bisschen Dahlen schmeckt. |
KMIEĆ:
Nu, dawajżeż pyska, Maryśka;
MARYSIA:
Na tym sie nie skończy, ciągle tobie mało,
już ja Cię znam, tyś kawał obiboka,
dać Ci palec, weźmiesz rękę całą.
Nowotny pon karcące ma spojrzenie.
KMIEĆ:
Ach, gospodzin nasz nie gryzie, nie;
zna dobrze, a i więcej może, jako my
jak słodko krotochwil troszku brzmi. |
| |
|
|
4. Aria S |
4. Aria [Sopran] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Ach, es schmeckt doch gar zu gut,
Wenn ein Paar recht freundlich tut;
Ei, da braust es in dem Ranzen,
Als wenn eitel Floeh und Wanzen
Und ein tolles Wespenheer
Miteinander zaenkisch waer. |
Ach, jako toć sie ostomiło rozpoczyna,
gdaż pareczka ze sobą milutko poczyna.
Aj, bywa w brzuszku poruszenie niepojęte
tako, jak gdyby pluskwy oraz pchły nadęte,
nadto y szalejące zastępy synów os
między sobą poswarek2 wszczynały tamże w głos. |
| |
|
|
5. Recitativo B |
5. Recytatyw [Bas] |
|
Continuo |
|
Der Herr ist gut: Allein der Schoesser,
Das ist ein Schwefelsmann,
Der wie ein Blitz ein neu Schock strafen kann,
Wenn man den Finger kaum ins kalte Wasser steckt. |
Gospodzin bywa dobrym; atoli kolektor3 pan,
toć bywa cholernik z piekła rodem;
tenci znów trzaśnie podatkiem by4 łyskawica nam,
jedwo sie zdąży palec schować w zimną wodę5. |
| |
|
|
6. Aria B |
6. Aria [Bas] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Ach, Herr Schoesser, geht nicht gar zu schlimm
Mit uns armen Bauersleuten uem!
Schont nur unsrer Haut;
Fresst ihr gleich das Kraut
Wie die Raupen bis zum kahlen Strunk,
Habt nur genung! |
Ach, panie celniku, nie bądźże surowy
wobec nas, niebożąt, ubogich chłopów!
Skórę oszczędźże;
pożera brać Twoja kapuściane głowy,
tyś jako czyrw6 do cna obeżreć gotów,
zadosyć juże! |
| |
|
|
7. Recitativo S |
7. Recytatyw [Sopran] |
|
Continuo |
|
Es bleibt dabei,
Dass unser Herr der beste sei.
Er ist nicht besser abzumalen
Und auch mit keinem Hopfensack voll Batzen zu bezahlen. |
Toć prowda przecie,
pon nasz najprzedniejszy w świecie.
Większego nie umyśli umysł najtęższy,
nie nagrodzi go wór grosiwa największy! |
| |
|
|
8. Aria S |
8. Aria [Sopran] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Unser trefflicher,
Lieber Kammerherr
Ist ein kumpabler Mann,
Den niemand tadeln kann. |
Znamienity toć nasz
podkomorzy, nam umiłowany,
człek, powiedają, przyłóż do rany,
uczciwszego nie masz! |
| |
|
|
9. Recitativo B S |
9. Recytatyw [Bas, Sopran] |
|
Continuo |
|
BAUER:
Er hilft uns allen, alt und jung.
Und dir ins Ohr gesprochen:
Ist unser Dorf nicht gut genung
Letzt bei der Werbung durchgekrochen?
MIEKE:
Ich weiss wohl noch ein besser Spiel,
Der Herr gilt bei der Steuer viel. |
KMIEĆ:
Onci nas wszytkich wspomaga, młodego a starego.
A rzeknę Ci na uszko cosik:
czyli w siole naszem choćby grosik
uchował sie wobec poboru podatku ostatniego?
MARYSIA:
Ja lepszą krotochwilę wiemci,
Pon nasz wysoce danie7 ceni. |
| |
|
|
10. Aria S |
10. Aria [Sopran] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Das ist galant,
Es spricht niemand
Von den caducken Schocken.
Niemand redt ein stummes Wort,
Knauthain und Cospuden dort
Hat selber Werg am Rocken. |
Dobrze by to było
by8 sie nie mówiło
o ukrytych podatkach.
Trza, by9 rzecz w sekrecie miano,
Knauthain10 y Cospuden tamo
odzienia mają w łatkach. |
| |
|
|
11. Recitativo B |
11. Recytatyw [Bas] |
|
Continuo |
|
Und unsre gnaedge Frau
Ist nicht ein prinkel stolz.
Und ist gleich unsereins ein arm und grobes Holz,
So redt sie doch mit uns daher,
Als wenn sie unsersgleichen waer.
Sie ist recht fromm, recht wirtlich und genau
Und machte unserm gnaedgen Herrn
Aus einer Fledermaus viel Taler gern. |
Zasię łaskawa małżonka naszego pana
troszku nawet w sobie nie zadufana.
A z jednakiego co my, niebożęta, drewna wystrugana.
Rozmowę z nami wiedzie ostomiła
tako, jakoby równą z nami była.
Ona prawie zbożna, gorliwa, gościnna
a panu naszemu szlachetnemu uczyni,
iż mu grosz każdy w złotówkę ochotnie sie zmieni11. |
| |
|
|
12. Aria B |
12. Aria [Bas] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Fuenfzig Taler bares Geld
Trockner Weise zu verschmausen,
Ist ein Ding, das harte faellt,
Wenn sie uns die Haare zausen,
Doch was fort ist, bleibt wohl fort,
Kann man doch am andern Ort
Alles doppelt wieder sparen;
Lasst die fuenfzig Taler fahren! |
Gotówki pięćdziesiąt złotych oto
przepić, wydać na ucztowanie,
z trudem nam przychodzi to,
wzgląd mamy na nasze danie12.
Aleć: było, minęło,
sposobności bez liku będzieć
by13 dwoje tyle kiesę napełniło;
Pięćdziesiąt złotych niech zniknieć! |
| |
|
|
13. Recitativo S |
13. Recytatyw [Sopran] |
|
Continuo |
|
Im Ernst ein Wort!
Noch eh ich dort
An unsre Schenke
Und an den Tanz gedenke,
So sollst du erst der Obrigkeit zu Ehren
Ein neues Liedchen von mir hoeren. |
Poważne ninie słowa!
Najpirwej chcęć ja,
niżeli o szynku naszem
wspomnę a tańcu wesołem,
ku uczczeniu podkomorzego
wyśpiewać Tobie cosik nowotnego. |
| |
|
|
14. Aria S |
14. Aria [Sopran] |
|
Flauto traverso, Violino I/II, Viola, Continuo |
|
Klein-Zschocher muesse
So zart und suesse
Wie lauter Mandelkerne sein.
In unsere Gemeine
Zieh heute ganz alleine
Der Ueberfluss des Segens ein. |
Kleinzschocher14 musi sie zalecać
obejściem delikatnem, wrażliwem
by15 ziarno migdałowe.
Toć nasze zgromadzenie
cieszy sie dzisia jedynie
abundancyą błogosławieństw przeca. |
| |
|
|
15. Recitativo B |
15. Recytatyw [Bas] |
|
Continuo |
|
Das ist zu klug vor dich
Und nach der Staedter Weise;
Wir Bauern singen nicht so leise.
Das Stueckchen, hoere nur, das schicket sich vor mich! |
Zbyt to jeść dla Cię przemyślne
śpiewać po miastowemu;
my wszak, chłopski ludek, nie śpiewamy niegłośnie,
posłysz piesnki udatnej, sposobność po temu! |
| |
|
|
16. Aria B |
16. Aria [Bas] |
|
Corno, Violino, Viola, Continuo |
|
Es nehme zehntausend Dukaten
Der Kammerherr alle Tag ein!
Er trink ein gutes Glaeschen Wein,
Und lass es ihm bekommen sein! |
Niechżeć dziesięć tysięcy gromadzi
pon podkomorzy złotych dnia kożdego!
Winka kieliszeczek niech ji doprowadzi
do zdrowia, niech zagustuje w smaku onego! |
| |
|
|
17. Recitativo S |
17. Recytatyw [Sopran] |
|
Continuo |
|
Das klingt zu liederlich.
Es sind so huebsche Leute da,
Die wuerden ja
Von Herzen drueber lachen;
Nicht anders, als wenn ich
Die alte Weise wollte machen: |
Toż brzmi toć zbytnio zagrodą chłopską.
tuć mamy wszak ludziska oświecone,
wyśmieją nas ni chybił ony
za piosnkę onę;
takoż y by mię potraktowano,
skoroby z ust moich starodawną piesnkę posłyszano: |
| |
|
|
18. Aria S |
18. Aria [Sopran] |
|
Corno, Violino, Viola, Continuo |
|
Gib, Schoene,
Viel Soehne
Von artger Gestalt,
Und zieh sie fein alt;
Das wuenschet sich Zschocher und Knauthain fein bald! |
Niechżeć, miła,
synów siła
zrodzi sie z Ciebie,
Daj jim w rychle dobre odchowanie;
toć bywa Zschocher y Knauthain życzeniem! |
| |
|
|
19. Recitativo B |
19. Recy[Bas] |
|
Continuo |
|
Du hast wohl recht.
Das Stueckchen klingt zu schlecht;
Ich muss mich also zwingen,
Was Staedtisches zu singen. |
Prowda to, dobrze prawisz, jak sie zdaje,
piesnka tać brzmi kiepsku;
musiałbych ja sie przymusić, słowo daję,
zaśpiewać cosik po miejsku. |
| |
|
|
20. Aria B |
20. Aria [Bas] |
|
Violino, Continuo |
|
Dein Wachstum sei feste und lache vor Lust!
Deines Herzens Trefflichkeit
Hat dir selbst das Feld bereit',
Auf dem du bluehen musst. |
Rozkwit Twoy niechżeć pewny będzie a radosny!
Dobrota sierca Twego
narządzi trzon mocnego
fundamentu, na którym koniecznie wzrastać Ci!/ |
| |
|
|
21. Recitativo S B |
21. Recytatyw [Sopran, Bas] |
|
Continuo |
|
MIEKE:
Und damit sei es auch genung.
BAUER:
Nun muessen wir wohl einen Sprung
In unsrer Schenke wagen.
MIEKE:
Das heisst, du willst nur das noch sagen: |
MARYSIA:
A niechżeć na tem zadosyć będzie też.
KMIEĆ:
Ninie potrzeba nam, jako i wiesz,
w gospodę naszą biec.
MARYSIA:
Toć jest, tyżeś chciał jedno jeszcze rzec: |
| |
|
|
22. Aria S |
22. Aria [Sopran] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Und dass ihr's alle wisst,
Es ist nunmehr die Frist
Zu trinken.
Wer durstig ist, mag winken.
Versagt's die rechte Hand,
So dreht euch unverwandt
Zur linken! |
Iżby wszytka istota wiedziała,
toć godzina nastała
żłopania.
Któżbykolwiek był pragnący, zobowiązan do zamachania.
Dłoń prawa skrewi,
użyjcież lewej
bez mieszkania! |
| |
|
|
23. Recitativo B S |
23. Recytatyw [Bas, Sopran] |
|
Continuo |
|
BAUER:
Mein Schatz, erraten!
MIEKE:
Und weil wir nun
Dahier nichts mehr zu tun,
So wollen wir auch Schritt vor Schritt
In unsre alte Schenke waten.
BAUER:
Ei! hol mich der und dieser,
Herr Ludwig und der Steur-Reviser
Muss heute mit. |
KMIEĆ:
Odgadłaś, skarbeńku!
MARYSIA:
A iż ninie nie mamy
tuć więcej niczs do zrobienia
niechaj krok za krokiem podążamy
W stary nasz dom gospodzki bez pośpieszenia.
KMIEĆ:
Aj, dawać mię tu tego, tamtego,
pana Ludwika16, nadto celnika naszego
zaprosić musi. |
| |
|
|
24. Coro S B |
24. Chór [Sopran, Bas] |
|
Violino, Viola, Continuo |
|
Wir gehn nun, wo der Dudelsack
In unsrer Schenke brummt;
Und rufen dabei froehlich aus:
Es lebe Dieskau und sein Haus,
Ihm sei beschert,
Was er begehrt,
Und was er sich selbst wuenschen mag! |
Pódźmy ninie, kędy w dudy dmią
w dom nasz gospodzki my pójdziem,
Wykrzykujmy wesele przy tem
Dieskau, ród jego – niech żyją!
Niechże nasz pon dostanie
wszytko, czego pragnie,
o czem tylko marzy w siercu swem! |
| |
1 Niemieckie imię dziewczyny, Mieke, tłumacz zmienił na naszą, swojską Marysię.
2 Tu: bój.
3 Poborca podatkowy.
4 Tu: niby.
5 Najprawdopodobniej mowa o lokalnym prawie rybackim. F. A. Z.
6 Robak, szkodnik.
7 Daniny.
8 Tu: aby.
9 Tu: aby.
10 Dziś dzielnica Lipska, niegdyś osobne sioło, podobnie Cospuden.
11 W oryginale niezrozumiale: i z nietoperza talarów by natrzęsła.
12 Tu: daniny, należności poddanego względem pana.
13 Tu: aby.
14 Dziś osiedle Lipska, niegdyś osobne sioło.
15 Tu: niby.
16 O tym, kim pan Ludwik był historia milczy. |
| |
|
|
Dedicated to Ms. Grażyna Banduch |
Autor przekładu: Filip Adam Zieliński (June 2018)
mailto:f.a.zielinski@interia.pl
Przekład dedykowany p. mgr Grażynie Banduch |
|
Contributed by Filip Adam Zieliński (July 2018) |
